• اخلاق و سبک زندگی اسلامی

انواع روش های آموزش به فرزندان

• 2022-06-22
• یک دیدگاه
• محمد رضا حیدری

انواع روش های آموزش به فرزندان

انواع روش های آموزش به فرزندان را در تحقیق زیر بخوانید:

مقدمه

آموزش، امری است که اگر به روش صحیح انجام نشود، نه تنها باعث می شود که فرزند آن آموزه را یاد نگیرد
بلکه حتی ممکن است باعث زده شدن کودک از آن آموزه نیز بشود.
آموزش هم انواع و اقسامی دارد که هر کدام جای مخصوص به خودش را دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

آموزش به شیوه غیرمستقیم

گاهی اوقات برای اثر گذاری بیشتر باید به روش غیر مستقیم آموزش داد،
یعنی اگر به متعلم مستقیماً گفته شود که فلان امر خوب یا بد است یا آن کار باید انجام بشود یا نه،
ممکن است او موضع‌گیری نماید و خیلی توجه نکند
و این امر در مسائل اخلاقی و ارزشی و مذهبی بسیار مهم است
که همیشه به‌ صورت مستقیم آموزش داده نشود، اگرچه تأثیر آموزش مستقیم در جای خود بسیار زیاد است،
ولی در مواردی آموزش غیرمستقیم مؤثرتر است.

…

رسول اکرم (ص) نیز در مواردی از این روش استفاده می فرمودند؛ ابو مسعود انصاری می‌گوید:
غلامی داشتم که او را کتک می‌زدم؛ از پشت سرخود صدایی شنیدم که می‌فرمود:
بدان ابا مسعود! خداوند تو را بر او توانایی داده است ( او را بنده تو ساخته )، برگشتم، دیدم رسول خدا(ص) است.
به رسول خدا(ص) گفتم: من او را در راه خدا آزاد کردم!! پیامبر (ص) فرمود:
اگر این کار را انجام نمی‌دادی، آتش تو را فرا می‌گرفت.(۱)

…

در این داستان، پیامبر اکرم (ص) به‌ صورت مستقیم از ابتدا نفرمود که تو به این بنده ظلم می‌کنی
و جایگاه تو آتش است، بلکه مطلب را به ‌صورت غیرمستقیم و کنایی به او فرمود
و این آموزش چنان در ابومسعود اثر گذاشت که آن بنده را در راه خدا آزاد کرد.
نوع بیان در آموزش‌های ارزشی و دستورالعمل‌های رفتاری بسیار مهم است؛
باید بیان به ‌گونه‌ ای باشد که در قلب مخاطب فرونشیند.

آموزش به شیوه تکرار

تکرار روش دیگری از آموزش است که می توان از آن استفاده کرد،
گاهی اوقات آموزه ها فراموش می شود و با استفاده از تکرار می توان دوباره آن را یادآوری کرد.
تکرار یکی از روش‌های آموزشی و پرورشی پیامبر اسلام (ص) بود
که حضرت در شرایط مناسب از آن برای نشان دادن اهمیت موضوع و نهایتاً هضم آن در ذهن مخاطب استفاده می‌نمود.

…

در زمان حضرت رسول (ص) مردی بود که شغل مناسبی نداشت و از بیکاری در تنگنا زندگی می‌کرد،
روزی همسرش او را راضی کرد که برای گرفتن کمک نزد پیامبر (ص) برود،
او نیز راهی خانه پیامبر (ص) شد وقتی در حضور پیامبر (ص) نشست لب به سخن نگشود پیامبر (ص) به وی گفت:
هرکس از ما یاری بخواهد او را یاری می‌کنیم، ولی اگر بی‌ نیازی بورزد خدا او را کمک می‌کند.
مرد مأیوس برگشت روز بعد برای بار دوم به نزد پیامبر (ص) رفت.
باز پیامبر (ص) همان جمله را به وی گفت بار سوم وقتی مرد همان جمله را شنید
تازه فهمید که پیامبر (ص) از او چه می‌خواهد و چه درسی به او داده است.

بلافاصله یک تبر برداشت و به صحرا رفت و با هیزم‌هایی که به دست آورده بود، درآمد خوبی پیدا کرد،
آنگاه خدمت پیامبر (ص) آمد و گزارش داد که چگونه برای سؤال آمد و چه از پیامبر (ص) شنید:
پیامبر (ص) فرمود: من که به تو گفتم: هر که از ما سؤال کند به او عطا کنیم و هرکه بی‌نیازی جوید خدایش بی‌نیاز کند.

…

در این داستان، اگر پیامبر (ص) به بار اول اکتفا می‌کرد، مرد متوجه نمی‌شد، اما با تکرار مطلب،
شخص متوجه پیام تربیتی و آموزشی حضرت(ص) شد؛ در تربیت فرزندان هم می‌توان از این شیوه کمک گرفت.
خانواده های طلاب عزیز توجه بفرمایید که موقع تربیت و آموزش فرزند،
ممکن است فرزند شما متوجه این آموزش نشده باشد، تکرار یکی از روش هایی است که می توانید از آن استفاده کنید.

آموزش به شیوه تمثیل

گاها برای اینکه نکته آموزشی شما قابل فهم باشد و فرزندتان متوجه نکته تربیتی مد نظر شما بشود،
باید از مثال استفاده کنید، این روش، آموزش به شیوه تمثیل است.
استفاده از مثال‌های زیبا، در فرایند یادگیری و تنوع و نشاط آن سهم زیادی دارد،
همچنین استفاده از تمثیل موجب می‌شود که مخاطب مطلب را ساده‌ تر بیاموزد.

…

از امام صادق (ع) می‌خوانیم که رسول خدا وارد زمین بی‌آب‌ وعلفی شد و به یارانش فرمودند که هیزم بیاورید،
عرض کردند ای رسول خدا (ص) اینجا سرزمین خشکی است که هیچ هیزم در آن نیست فرمود:
بروید هرکدام هر مقدار می‌توانید جمع کنید، هریک از آنها مختصر هیزم یا چوب خشکیده‌ ای با خود آورد
همه را پیش روی پیغمبر (ص) روی‌ هم ریختند، سپس پیامبر (ص) فرمود:
این‌ گونه گناهان کوچک روی هم متراکم می‌شوند ( و شما به تک‌ تک آنها اهمیتی قائل نیستید ) سپس فرمود:
بترسید از گناهان کوچک که هر چیزی طالبی دارد و طالب آنها آنچه را از پیش فرستادند
و آنچه را از آثار باقی گذاشته‌ اند می‌ نویسد و همه‌ چیز را در کتاب مبین ثبت کرده است. ( مطهری، ۱۵۴، ۱۳۸۵ )

۱_ مجلسی، جلد ۷۲، صفحه ۱۹۵

۲_ کلینی، جلد ۲، صفحه ۳۹۵

مشاهده مطالب بیشتر در موضوع خانواده

مشاهده مطالب بیشتر در سایت صبح قریب