• اخلاق و سبک زندگی اسلامی

اقدامات تبلیغی زنان در طول تاریخ

• 2022-06-20
• 2 دیدگاه
• محمد رضا حیدری

اقدامات تبلیغی زنان در طول تاریخ

اقدامات تبلیغی زنان در طول تاریخ را در تحقیق زیر مطالعه کنید:

مقدمه

با مروری گذرا بر شیوه‌ها و ابزارهای تبلیغ دیدیم که در طول تاریخ، زنان بهترین افرادی بوده‌اند که فرصت‌های طلایی
برای بهره‌گیری از این متدها را داشته‌اند.زنان عالمه و فاضله‌ای که کتابهای فراوانی در راه نشر و تبلیغ دین نگاشته‌اند؛
برخی از آنان با خطابه‌ها و سخنرانی‌ها، برخی با شعر و بسیاری نیز با استمداد از هنر نشأت گرفته از فطرت پاکشان؛
برخی با تعلیم و تدریس و برخی دیگر با تحریک عواطف انسانی توانستند
در جهت انتقال فکر و عقیده و اخلاق و ارزش‌های دینی گام مؤثری بردارند.

با کنکاشی دقیق و مراجعه به منابع تاریخی می‌توان نقش حقیقی زنان را در این عرصه نمایاند.
که ذیلاً به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

نقش زنان در تبلیغ دین با شیوه‌ی تعلیم و تدریس و نقل حدیث:

شواهد زیادی وجود دارد که فاطمه(س) برای زنان جلسه تدریس عمومی داشته‌اند،
هم‌چنین زنان به صورت فردی نزد او آمده و مسایل دینی خود را می‌پرسیدند

همچنین زنان در سده‌ی نخست در فراگیری حدیث و نقل آن برای دیگران توانا و دقیق بودند.
نام و شرح‌حال بیش از ۱۵۰۰ تن از زنان محدث سده‌ی نخست در تاریخ ثبت شده است.
ام‌سلمه همسر پیامبر(ص) از زنان کثیرالروایه بود که ۳۷۸ حدیث بی‌واسطه یا باواسطه همسر سابقش
ابوسلمه و فاطمه(س) از رسول خدا نقل کرده است.

همسران دیگر رسول خدا(ص) و صحابی و تابعین نیز، از رسول خدا(ص) و صحابه و تابعین روایاتی یاد گرفته
و خود نیز این روایت را به دیگران تعلیم دادند. در سده‌های بعد نیز زنان بزرگی چون دختر شریف مرتضی،
که کتاب نهج‌البلاغه را از عمویش شریف رضی روایت کرده است.
بسیاری از علماء نهج‌البلاغه را از او روایت کرده‌اند، دراین عرصه درخشیدند.

نفیسه دختر حسن بن الحسن بن علی(ع) از زنان عالم و عابدی بود که قرآن و تفسیرش را حفظ بود
و امام شافعی و بشر بن الحارث نزد او حاضر می‌شدند و حدیث فرامی‌گرفتند.
ام محمد طوسی دختر شیخ طوسی نیز از عالمان عصر خویش بود که به روایت حدیث مشهور بود.
زنان مسلمان در رعایت امانت در نقل روایت، ممتاز بودند و از مواضع اتهام در نقل حدیث به دور ماندند.
ابن عساکر که از موثق‌ترین راویان حدیث است، از حدود ۸۰ زن حدیث فراگرفت و این مطلب از یک‌سو
نشان از نقش زنان در پیشبرد علوم دینی دارد و از سوی دیگر دقت و امانت آنان را در نقل روایت نشان می‌دهد.

نقش زنان در تبلیغ و نشر معارف قرآن:

ام ورقه دختر عبدالله بن الحارث الانصاریه، از زنان فاضل عصر خویش بود. رسول خدا(ص) او را شهیده نامید.
او قرآن را جمع کرد و قاری آن بود. بی‌شک قاری و جامع قرآن از معارف آن بیگانه نیست و اطلاعات جامعی از قرآن دارد.

نقش زنان در حوزه‌ی فقه:

در طول تاریخ زنان اندیشمند و فرزانه‌ای بودند که چون مردان و بلکه بهتر از آنان احکام را استنباط می‌کردند.
از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: «چه بسیار زنانی‌ که فقیه‌تر از مردانند.»
نمونه‌ی روشن این موضوع حضرت فاطمه(س) دختر گرامی پیامبر اسلام(ص) است.
ام‌ایمن نمونه‌ی دیگری است که در مکتب زهرا(س) دانش آموخته است. برخی از عالمان اهل سنت،
زنان پیامبر(ص) را به‌خصوص عایشه، ام‌سلمه و میمونه را در زمره‌ی فقیهان آورده‌اند و رأی فقهی آنان را گزارش کرده‌اند[۱]

نقش زنان در تبلیغ دین به شیوه‌ی تألیف کتاب: دختر عزیزالله مجلسی،
از زنان فرزانه‌ای است که تعلیقاتی بر کتاب من لایحضره الفقیه دارد و رسایلی در مسایل فقهی از اوست.
بانوی علوی امینی اصفهانی در زمینه‌ی علوم دینی دارای هفت کتاب است
که پنج کتاب به زبان فارسی و دو کتاب به زبان عربی است. با ورق زدن تاریخ نام بسیاری از زنان به چشم می‌خورد
که تألیفاتی در این زمینه دارند اما ذکر همه‌ی آن‌ها در این مختصر نمی‌گنجد.

نقش زنان در تبلیغ دین به شیوه‌ی خطابه و سخنوری:

حضرت فاطمه(س) که انواع مشکلات را همراه با پیامبر برای اسلام و گسترش دین الهی تحمل می‌کند،
پس از فوت پدرش، با احساس مسؤولیت خطیر از درک انحراف اسلام و تحریف و تصرف در احکام الهی
به ایراد خطبه‌ای غرّاء می‌پردازد که در طول تاریخ جاودانه مانده است. و پس از آن حضرت زینب(س)
دختر آن بزرگوار در مقابل حکومت‌های جبار ایستاد و خطبه‌ای خواند
که جاودانگی و حیات نهضت امام حسین(ع) در گرو این خطابه است.

دختر حرث بن عبدالمطلب بن هاشم، در برابر حکومت اموی، از مکتب والای علوی حمایت و دفاع می‌کند.
اگر خطابه‌ای ایراد می‌کرد، دیگران را به عجز وامی‌داشت و اگر سخن می‌گفت، موجز و مختصر می‌گفت.
ام‌الخیر سخنور صفین، دختر حریش بن سرافه از زنان نامدار صدر اسلام بود
که از قدرت تکلم بالایی برخوردار بود و خطیب بلیغی شمرده می‌شد.

نقش زنان در تبلیغ دین به شیوه‌ی شعر و ادب:

عمه‌ی رسول خدا(ص) دختر عبدالمطلب بن هاشم، از ادبیات والایی برخوردار بود که در رثای پدر،
شعر و قطعه‌ی ادبی قابل توجهی سرود.
حضور این بانو در صحنه‌ی سیاست همان است که فرزندش را تشویق به یاری دین پیامبر می‌کند.
خنساء شاعری شهیدپرور، فرزندانی را در جامعه‌ی اسلامی تربیت کرد و خود آنان را تجهیز و تشویق نمود
و به جبهه‌های جنگ علیه کفر می‌فرستاد.

[۱] – درخشش زنان مسلمان در عرصه علم و فرهنگ در صدر اسلام، دکتر سهیلا جلالی

مشاهده مطالب بیشتر در موضوع زنان

مشاهده مطالب بیشتر در سایت صبح قریب